*Antik çağlarda Troas olarak bilinen Çanakkale Bölgesinde MÖ 6. binyıldan beri tarım yapılıyordu. Arkebotanik çalışmalar bölgede Geç Neolitik dönemde 'bakliyat', Kalkolitik Çağda 'arpa' ve Tunç Çağın'dan itibaren de 'buğday' yetiştirilmeye başlandığı görülür. Klasik Çağlarda bölge ekonomisine 'tahıl' önemli bir yer tutarken, 'bağcılığında' yaygın olarak geliştiğini görmekteyiz.
Tarımın başlaması; Neolitik ve Kalkolitik Çağlar
- Yapılan arkeolojik kazı ve yüzey araştırmaları bölgede MÖ 6.binyıl sonu ila 5.binyıl başından itibaren insanların devamlı olarak yerleştiklerini görmekteyiz.
- Bölgedeki ilk tarım yerleşimlerinin sakinlerinin Troas'a yakın doğudan avrupaya göçleri sırasında gelmiş oldukları düşünülmektedir.
- Troia ve çevresinde yapılan kazılarda ortaya çıkan buluntulardan bölgenin Neolitik dönem öncesinde ormanlarla kaplı olduğunu anlaşılmaktadır.
(Troya antik kenti)
- Buna rağmen bölgenin güney batısında kazısı yapılan iki yerleşim 'Coşkuntepe ve Gülpınar' höyükleri Çanakkale Neolitik yerleşimlerinin kültürel bağlantıları hakkında fikir vermektedir.
- Gülpınar höyüğü tıpkı Troia civarı gibi bir ortamda yer almaktadır. Burada ele geçen bol miktarda öğütme taşı yakın çevresinde yoğun bir hudubat tarmın varlığını göstermektedir.
- Bir diğer Neolitik yeri olan Coşkuntepe, daha farklı bir doğal ortam içerisinde yer alır. Volkanik kayalardan oluşan bir vadide bulunan Coşkuntepe höyüğü etrafında tarıma elverişli toprak bulunmaz.
** Ve Coşkuntepeliler tarımsal ihtiyaçlarını olasılıkla kendi ürettiği bu öğütme taşlarını bölgedeki diğer yerleşim yerleriyle takas ediyordu.
- Bir diğer yerleşim yeri olan Neolitik Çağ yeri Kumkale ovasında Kumtepe höyüğüdür. Geç Neolitikten Tunç Çağına kadar devamlı olarak yerleşilmiş, yapılan kazılarda bölge de Geç Neolitik Çağ MÖ 5000-4600 Kalkolitik Dönem ise 3500-3000 yılları arasına tarihlenir.
- Geç Neolitik Kumtepe insanlarının daha çok bakliyat ve meyve ağırlıklı bir beslenme rejimine tabi oldukları anlaşılmaktadır.
- Çanakkale'nin ilk üretilen bitkilerin karaburçak, nohut ve bakla olduğunu söyleyebiliriz.
- MÖ 4.binyılda Kalkolitik dönemle birlikte vahşi doğadan bağımsız bir sistem gelişmeye başlamıştır. Artık gerçek anlamda köy ve kasabaların kendi ürettikleriyle yaşamlarını devam ettirdikleri bir üretim ekonomisine geçildiği görülür.
- Kalkolitik dönemde yetiştirilen ürün 'Arpa'.
Neolitik dönemde Kumtepe etrafında koyun ve sığırlar otlarken, Kalkolitik dönemde bölgeye gelenler yanlarında domuzu getirmişler.
Tunç Çağlarında Çanakkale'de Tarım
- Kalkolitik dönem sonunda, Tunç Çağlarının başlamasıyla bölgeye 'emmer' tipi buğday gelmiştir.
(Assos antik kenti)
- Bu dönemde kazılarda Akdeniz'e özgü yaşam tarzının sembolleri olan incir, zeytin ve üzümün tüketildiğini gösteren kalıntılar bulunmuştur. Fakat zeytinin yabani olarak ağaçlardan mı ya da özel olarak yetiştirildiğini henüz anlamıyoruz ama MÖ 2500 yıllarından itibaren ıslah edilmiş olsa da olmasa da zeytinin menüde yer aldığını görüyoruz.
- Kumkale ovasında, Troia ve Kumtepe höyüğünde yapılan erkeobotanik çalışmalarında yaklaşık 270.000 tohum örneği saptanmıştır.
- Tahıllar içinde buğday türlerinin dominant olduğu bölgede ikinci sırada arpa gelmektedir. Ayrıca örnekler arasında incir ve ıslah edilmiş üzüm çekirdekleri de bulunmaktadır.
- Erken Tunç Çağında buğday ile birlikte arpanın da yetiştirildiğini görüyoruz.(bunların yanı sıra baklagillerden burçak, bakla, nohut ve bezelyenin yetiştirildiğini görüyoruz)
- Bağcılık yapıldığı hakkında kesin bir bilgi çıkmasa da höyükte bol miktarda bulunan yonca tohumları Yenibademlilerin ev hayvanları için yonca yetiştirdiği şeklinde yorumlanmaktadır.
Kaynakça; Veli Sevim, Anadolu Arkeolojisi
Görseller:
Comments