Homeros 'İlyada' Destanı ve Mitolojik Tanrılar
'İlyada' kitabimizin esas aldiği konu Geç Tunç Çağinda Meydana gelen Akhalar ve Troyalilar'in 10 yil süren savaşin 9. yilinin 51 gününü ele almaktadir. Bu savaş Yunanistan topraklarinda yaşayan Akhalar'in ve Anadolu da bugünkü Çanakkale bölgesinde yaşamiş olan Troyalilar arasinda meydana gelmiştir. Bu savaş sadeceinsanlarin değil tanrilarin da dahil olduğubir savaştir. Bu savaşin asil başlama sebebi olarak Truva kraliPriamos'un oğlu PrensParis, Sparta krali Menelaus'un karisi güzeller güzeli Helen'i kaçirmasidir. Paris'in neden kralin karsini kaçirdiği olayi da aslinda sebep olan 'Üç Güzeller Efsanesi' olayi sebep olmuştur. Destanin yazari Anadolulu ozan Homeros'tur. Destan* M.Ö 8.Yüzyilda yazildiği düşünülmektedir. Üç Güzeller Efsanesi olayini anlatmadan önce Troya kenti hakkinda söyleyebileceklerim şunlardir; Kentin diğer adi 'İlios' olduğu için destanin adi İlyada'dir. Troya antik kenti Kaz dağlari eteklerinde bulunan Hisarliktepe üzerine kurulu bir kenttir. Şehir duvarlari Apollon ve Poseidon tarafindan inşa ettirlimiştir. Hem Boğaza hem de Ege Denizine hakim bir kent konumundadir. Etrafinda birçok kente komşudur; Arzawa ülkesi ve Anadolu da büyük bir bölgeye hakim olan Hitit Devleti ile komşudur. Hatta Truvalilar, Hititlilerle Misirlilarin yaptiği Kadeş Savaşinda, Hititlerin müttefiki olduklari için onlarin yaninda saf almiş ve savaşmiştir. Bu durum Hitit tabletlerinde yazmaktadir. Şimdi olaya dönmek gerekirse aslinda Paris'in Helen'i kaçirmasinin nedeni olan 'Thetis ve Peleus' un düğünüdür. Thetis su tanrisidir. Zeus ve Poseidon tanriçaya aşik olurlar ama bir kehanet vardir Titan Themis'e danişirlar ve Thetis'in doğacak çocuğu babasindan kat kat güçlü olacağini söyler. Bu sebepten Thetis bir ölümlü olan Peleus ile evlendirilir. Olympos'ta düğün düzenlenir ama kötülük tanriçasi 'Eris' davet edilmez ve bunu hakaret sayar.Kalabaliğin içinden gizlicegirer ve elma birakir üzerinde'en güzel tanriçaya' yazmaktadir. Zeus'un karisi Hera (evlilik) Athena(bilgelik) Aphrodite (aşk ) tanrilari Zeus'tan birini seçmelerini ister. Zeus çok zor duruma düşmemek için elmayi Truva prensi Paris'in vermesini ister. Tanrilar vaatlerde bulunurlar; Hera (Asya hükümdarliği), Athena (sonsuz bilgelik), Aphrodite (Sparta kraliçesi Helen'in aşkini) vaat ederler. Paris Aphrodite'yi seçer.Bu durum karşisinda 10 yil sürecekbir savaş meydanagetirecektir. Paris; Truva krali Priamos'un oğludur. Annesi Paris'e hamileyken bir rüya görür doğacak çocuğun bela getireceği şeklinde yorumlanan bu rüya neticesinde Paris daha birakilir ve büyüyen ParisHelen'i kaçirinca bu kehanet gerçeğini bulmuş olur. Hector; Paris'in abisidir. Truva ordusunun başindadir. Menelaus; Spartakralidir. Agamemnon'un küçükkardeşidir. Abisinden yardimister. Agamemnon; Akha kralidir. Helen; Menelaus'un eşi dünyalargüzeli eşidir. Aşil; Thetis'inMenelaus'tan olan oğludur.Thetis Aşil'i ölümsüzlük nehri Styx'te topuklarindan tutarak yikar bedeniölümsüz hale gelirama topuklari suya değmediği için o bölgezayif hale gelir.
Savaşta iki taraf mevcuttu, Akhalar ve Troyalilar, bu savaş sadeceinsanlarin savaşi değildi tanrilarin da savaşiydi. Birçok Olymposlu tanrive tanriçalar savaşamüdahele etmişlerdir.
• Savaşin yöneticisi; Zeus'tur Akha Taraflı Tanrıve Tanrıçalar
Zeus - Athena Hera Poesidon Hephaistos Hermes Hükümdar ve babadir. Gökyüzüne ve bütün atmosfer olaylarina hükmeder. Diğer tanrilardan güçlü ve daha üstündür. Thetis'inoğlu Akhilleus'un savaşa girmeyeceği sürece Akhalarin savaşikazanamayacağini dile getirir.Simgesi; Kalkan, Asa, Taht, Yildirim
Hephaistos
Hera Volkanlara, metallere hükmeden, işinin ehli bir ustaydi. Ateş ve volaknlarin efendisiydi. Zeus ve Hera'nin oğludur. Topal ve ölümsüzdür. Zeus onu OlymposDağindan attiği için topal olduğudile getirilir. Truvasavaşinda ki getirisi olan Akhilleus'un Truva Savaşi sirasinda kuşandiği tüm silah ve zirhlar savaş öncesinde Hephaistos tarafindan imal edilmiştir. Simgesi; Örs'tür.
- Zeus'un karisidir. Diğer tanri ve tanriçalarin kraliçesidir. Evlilik ve doğum tanriçasidir. Troyasavaşinda Akhalilarin safhasinda yer almiştir. - Paris'in 'üç güzelefsanesi' olayinda elmayiAphrodite'ye vermesi üzerinekente ve Paris'ekin duymuştur, yenilmesini için yillarca çaba sarfetmiştir. - Savaş Truvalar'in galip seyrettiği vakitte dişiliğini kullanip Zeus'u baştan çikarir. Tanriça Aphrodite'den cinsel istek uyandiranmemeliğini alir, süslenirpüslenir ve İda Dağinda Zeus ile sevişir.Dişiliğini kullanir. Akhalar'in öne geçmesini sağlar.* Simgesi; Zambak,İnek, Tavus Poseidon - Zeus'un kardeşidir. Deniztanrisidir. Pinarlari coşturanodur. - Troya kentinin surlari Apollonve Poseidon tarafindan yapilir fakat, Truva krali verdiğisözü tutmayinca, Poseidonşehre deniz canavarigönderir ama canavarHerakles tarafindan öldürülür. • Truva savaşi çiktiğinda bunu firsat bilenPoseidon ölümlü kiliğinagirerek savaşta yer aldi. Yunanlarsafinda mücadele etti. • Simgesi; üç dişli yaba, at, balik Hermes - Zeus'un oğludur. Tüccarlarin ve hirsizlarin tanrisi.Hermes yolculari, yollari,tüccarlari ve ticaretikorur. - Ölenlerin ruhlarinin elçisive ölümler ülkesinegötürendir. ** Truva krali Priamos'un oğlu Hector'un savaşsiranda öldükten sonracesedini Akhilleus'tan almasiHermes arayiciliğiyla olmuştur.Ve daha sonra Hector'un ruhunuÖlüler Ülkesine taşimiştir • Simgesi; yilanlikanatli asa Athena - Zeus'un kizidir. Sanat,teknik, bariş ve savaşin tanriçasidir. Savaşçiliği ön planaçikmaktadir. - Akhalarin tarafini destekler. Troya savaşinda önemlibir yere sahiptir.Akhalarin kahramanliklariyla övünürve birçok yiğidiövüp sever. Troyalılar safhasında olan tanrıve tanrıçalar; • Aphrodite • Artemis • Ares • Apollon • Leto Artemis - Zeus'un kizidir. Hayvanlarin, bitkilerin, ve çocuklarin tanriçasidir. - Agamemnon önderliğinde ki donanma yelken açtiğinda rüzgar kesilir ve bu durumu Agamemnon'un laneti olduğunu belirtir bir kahin. Sebebi Artemis'e adanan bir hayvanin öldürdüğü ve ona karşilik bir suç işlediği sebeptenötürü olduğunu açiklar.Ancak Artemis'in öfkesikendi kizini kurbanetmesinden sonra kesileceğini
belirtirler ve kurban eder Artemis'in öfkesidiner gemiler yol almaya devam eder. • Simgesi; Sedir, Marul Aphrodite
Ares Aşk, güzellik, eğlencetanriçasi. Aslinda savaşin başlamasina vesile olan kişi sayilabilir. Üç güzeller efsanesi olayi esnasinda üç kraliçeden biriydi ve Paris'inelmasini alan da oydu ve de Spartakrali Menelaus'un karisiHelen'in aşkini vaat etmişti Paris'eve onu kabul etmişti akabinde Troya savaşi cereyan etti. Ve Helen'in kaçirilmasinda yardim eder savaş başlar ve Akhilleus'tan Paris'ikaçirmada yardimda da bulunmuştur. Simgesi; Kuğu, serçe,güvercin Zeus ve Hera'nin oğludur.Savaş tanrisidir. Truvalilarin tarafini tutmuştur ve savaşta yaralanmiş ve Zeus'a siğinmiştir. Zeus hoş karşilamaz ama savaş tanrisi olduğu için fakat dayanamaz . Truvalilarin yaninda saf almasininsebebi Athena'nin Yunanlilar tarafinda yer almasidirsebebi; sürekli rekabethalindeler. Simgesi; akbaba miğfer
Apollon
- Zeus ve Leto'nunoğludur. Işik, kehanet,şiir, müzik tanrisi.Salgin hastaliklari o iyi eder o gönderir.
- Apollon Anadolu ilgisiyüzünden Truvalilari destekler.
- Akhalar kaleyeulaşamasalar da civar yerleşimlerdeki ganimetive kadinlari krallararasinda paylaştirirlar. − Agamemnon'un payina ise Apollon'un tapinağinin rahibi olan Briseis düşer ve geri vermesini ister ama Agamemnon vermez ve Akhalar'aveba salgini gönderirve savaşini seyrinideğiştirir.
• Simgesi; defne,yay, yunus
- 10 yil sürensavaş sonunda hediyeolarak gönderilen At savaşin seyrinideğiştirir içinden çikanaskerler şehrin kapilarini açar ve şehir yakilip yikilir.Truva kentini yikan sebep olarak iki neden görüyorlar;
- 1− Truva savaşi
- 2− Deprem
• Bu iki sebep neticesinde Truva şehri yikilmiştir. Savaşi Akhalar kazanmiştir.
*destan: Tarihöncesinin tanrıları, tanrıçaları, yarı tanrıları ve yiğitleriyle ilgili olağanüstü olayları öyküleyici bir yöntemle ve koşuk olarak anlatan en eski bir yazınsal tür.
Kaynakça;
İlyada, 'Homeros', çev; Azra Erhat− A. Kadir, Türkiyeİş Bankasi Yayinlari, İstanbul, 12.Baski, 2019
https://www.mitolojisi.com/kaynak/bl-content/uploads/pages/7c31da54bbb96e6bc51229902acbf8d1/gods.jpg
Comments