Daha önceden not defterime kaydetmiştim ama araştırmayı ve yazıya dökmeyi unuttuğumu itiraf etmeliyim. Cevabı aslında çok kısa ama sonunda vermek istiyorum. Ben cevabı öğrenmek için geldim diyen varsa son kısma bakmasını tavsiye ederim.
Başlıyoruz…
Yıldırım nedir?
> Yıldırım, bulut ile yer arasında meydana gelen yüksek gerilimli bir elektrik boşalmasıdır.
Nasıl oluşur?
> Yıldırımın meydana gelebilmesi için bulut ve yerin farklı elektrik yüklerine sahip olması ve belirli bir potansiyel farka erişmesi gerekmektedir. Genellikle bulutun yere yakın olan bölümleri negatif, yer ise pozitif yüklü elektriğe sahiptir. Bazı koşullarda bunun tersi de olabilir.
(mıknatısta olduğu gibi + ile - birbirine yaklaşır)
Pusula nedir ve nasıl çalışır?
> Yön bulmak için kullanılır.
Manyetik pusula için olmazsa olmaz şey manyetik alan içinde bulunan bir pusula iğnesidir. Dünyamız - bize ait olan yeryüzümüz, bir ucu kuzeyi diğer ucunda da güneyi olan büyük bir mıktanıs gibi hareket eder.
Nasıl yani bana öyle bir anlat ki yazıyı okumama gerek kalmadan fotoğrafla anlayım mı? Diyorsunuz… Bu sizin için:
Dünya'nın manyetik alanının bilgisayar simülasyonu. Çizgiler, manyetik alan çizgilerini göstermektedir. Mavi olan içeri doğru, diğer renk ise dışa doğru hareket ediyor demek. Dünya'nın yörüngesi tam ortada olacak şekilde ayarlanmıştır, ortadaki yoğun çizgiler de Dünya'nın çekirdeğinin içinde ve etrafındadır.
Peki, mıknatısın manyetik alanı nasıl?
Gözüktüğü üzere her ne kadar fotoğrafta çizginin yönlerini göstermese de Biliniyor ki bir tarafından çıkıp diğer bölgesine girer (mıknatıslarda neden bir kutup diğerini iter veya çeker sandınız?), o yüzden mıknatıs örneği verilir.
Evet besat, olayı nereye bağlamak istiyorsun birde oraya gel dediğinizi hisseder gibiyim J. Demek istediğime gelmeden önce son bir şeyler daha yazmalıyım.
Dünya’nın manyetik alan etkisini kırabilir miyiz?
Khanacademy bunu güzel açıklamış,
Dikey bir telin yanına yerleştirilen pusulanın olduğu bir düzenek gösterilmektedir. Telden bir akım geçmediğinde, pusula Dünya'nın manyetik alanından (Dünya'nın manyetik alanının 5.10^-5T olduğunu kabul edelim) dolayı kuzeyi gösterir.
Dünyanın alanının etkisini kırmak ve pusulanın 'kafasını karıştırmak' için gereken akımdır. Tel'e uygulayacağımız akımın (büyüklük ve yönü) ne olacağı hesaptır ve bırakalım onu merak edenler araştırsın.
Bu aslında cevabı açıkladı denebilir mi?
Pusulanın yanına yıldırım düşerse, üretilen elektromanyetik alan nedeniyle iğne çılgınca döner. Bu nedenle, yürüyüş yapıyorsanız ve pusulanızın çıldırdığını fark ederseniz, siper almak isteyebilirsiniz, bir şey size doğru geliyor olabilir. (benden söylemesi)
Kaynak:
1)Besat Arif Çıngar
5)https://tr.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eim%C5%9Fek_ve_y%C4%B1ld%C4%B1r%C4%B1m
8) https://tr.khanacademy.org/science/physics/magnetic-forces-and-magnetic-fields/magnetic-field-current-carrying-wire/a/what-are-magnetic-fields
Comments